Trong thế giới tiền mã hóa, restaking đang nổi lên như một xu hướng mới bên cạnh staking truyền thống. Nếu staking cho phép người dùng nhận thưởng bằng cách “khóa” tài sản để hỗ trợ mạng lưới, thì restaking còn mang đến nhiều cơ hội đầu tư và tối ưu lợi nhuận hơn nữa. Vậy restaking là gì và nó có gì đặc biệt? Hãy cùng Futures Bitcoin tìm hiểu nhé.
Restaking là gì?
Restaking là khái niệm được giới thiệu lần đầu bởi dự án EigenLayer. Đây là một cơ chế cho phép người dùng stake lại các liquid staked token để tăng cường bảo mật cho mạng lưới và nhận thêm phần thưởng từ các dịch vụ trung gian.
Vì restaking còn là một khái niệm mới, chưa có mô hình chuẩn như DEX, Lending hay Liquid Staking Derivatives, nên bài viết này sẽ tập trung vào mô hình restaking của EigenLayer để minh họa cụ thể.
Bối cảnh ra đời của Restaking là gì?
Sự ra đời của Bitcoin năm 2009 đã mở ra kỷ nguyên của hệ thống phi tập trung, tuy nhiên ứng dụng của nó lại khá hạn chế. Ethereum xuất hiện sau đó với lớp thực thi EVM, cho phép phát triển các ứng dụng đa dạng mà không cần xây dựng một blockchain mới.
Tuy nhiên, Ethereum vẫn còn tồn tại một số vấn đề:
- Bảo mật của các blockchain mới: Các blockchain mới không được thừa hưởng tính bảo mật từ những blockchain đã có. Mô hình modular blockchain ra đời nhằm giải quyết hạn chế này.
- Phụ thuộc vào middleware: Ethereum phụ thuộc vào các dự án trung gian như Oracle, Bridge,… vốn thường có tính bảo mật thấp, tạo ra điểm yếu cho toàn hệ thống.
- Khả năng tiếp nhận giá trị: Giá trị của Ethereum bị phân tán do người dùng phải sử dụng token của các dApps khác.
- Chi phí không tối ưu: Chi phí sử dụng dịch vụ đôi khi vượt quá giá trị thực tế.
Chính những vấn đề này đã thúc đẩy sự ra đời của restaking như một giải pháp để tăng cường bảo mật cho các ứng dụng trung gian và tối ưu hóa hệ sinh thái blockchain.
Mô hình hoạt động của Restaking là gì?
Restaking mở ra một cánh cửa mới để tối ưu hóa lợi nhuận từ việc stake ETH. Cho dù bạn đang stake ETH trực tiếp trên Ethereum Beacon Chain hay thông qua các nền tảng Liquid Staking như Lido, EigenLayer đều cho phép bạn restake số ETH này để gia tăng thu nhập.
Cụ thể EigenLayer sẽ sử dụng ETH được restake để đảm bảo an ninh cho các Actively Validated Services (AVS) – những dịch vụ xác thực cho các middleware khác nhau. Middleware đóng vai trò cầu nối giữa dApps và cơ sở hạ tầng blockchain, bao gồm các loại hình phổ biến như Oracle, Layer 2, Rollups, Bridge và Data Availability.
Sự phổ biến của restaking ngày càng tăng rõ rệt. Theo DeFiLlama, tổng giá trị tài sản bị khóa (TVL) trong các giao thức restaking đã tăng vọt từ 1.01 tỷ USD lên gần 11 tỷ USD chỉ trong vài tháng đầu năm 2024. Điều này cho thấy restaking không chỉ là giải pháp tăng cường bảo mật cho middleware, mà còn là công cụ gia tăng lợi nhuận hấp dẫn cho người nắm giữ ETH.
Các loại Restaking chính
1. Native Restaking
Với Native Restaking, bạn có thể restake ETH đã được stake trực tiếp trên Beacon Chain thông qua EigenLayer và trở thành validator. Quá trình này sử dụng một hợp đồng thông minh có tên là EigenPod. Khi restake, thông tin về phần thưởng và token gốc của validator sẽ được chuyển đến EigenPod. Việc rút tiền cũng sẽ được thực hiện thông qua EigenLayer thay vì trực tiếp từ Beacon Chain.
Điểm đến của phần thưởng và token có thể là ví cá nhân hoặc bất kỳ địa chỉ Ethereum nào mà người dùng lựa chọn. Theo thống kê, cứ 4 validator thì có 1 validator sử dụng restaking của EigenLayer.
2. Liquid Restaking
Liquid Restaking cho phép người dùng restake các Liquid Staking Token (LST) nhận được từ các nền tảng như RocketPool để nhận thêm phần thưởng và EigenLayer Points. Hình thức này phù hợp với người dùng phổ thông vì không yêu cầu kiến thức kỹ thuật chuyên sâu như Native Restaking.
Khi stake LST vào giao thức Liquid Restaking, người dùng sẽ nhận được Liquid Restaking Token (LRT). LRT có thể được sử dụng trong các hoạt động DeFi khác như Farming, Lending, đồng thời vẫn cho phép người dùng nhận EigenLayer Points và có cơ hội tham gia airdrop từ các giao thức khác.
So với Liquid Staking Derivative (LSD), Liquid Restaking mang lại lợi nhuận cao hơn, giúp người dùng tối ưu hóa lợi nhuận từ ETH, tạo tính thanh khoản cho LST và tích lũy EigenLayer Points. Đợt airdrop của AltLayer dành cho người dùng sử dụng chức năng restaking là một ví dụ điển hình cho lợi ích của hình thức này.
Ưu điểm và nhược điểm của Restaking là gì?
Ưu điểm
- Tối ưu hóa lợi nhuận: Tài sản được stake không bị khóa cứng mà có thể tiếp tục tham gia restaking trên nhiều nền tảng khác nhau, giúp nhà đầu tư tối đa hóa lợi nhuận trong khi vẫn duy trì quyền sở hữu tài sản. Điều này cũng cho phép họ sử dụng tài sản làm tài sản thế chấp để vay stablecoin, gia tăng nguồn vốn một cách nhanh chóng.
- Nâng cao tính bảo mật: Việc restaking liên tục làm tăng giá trị của token, thu hút thêm người dùng mới tham gia thị trường. Yêu cầu bảo mật ngày càng cao sẽ thúc đẩy các dự án không ngừng cải thiện hệ thống an ninh của mình.
- Linh hoạt trong sử dụng tài sản: Người dùng có thể stake token vào các validator, góp phần củng cố sức mạnh của mạng lưới và tăng cường tính thanh khoản cho thị trường DeFi.
Nhược điểm
- Rủi ro mất tài sản: Nếu node gặp sự cố hoặc có hành vi gian lận, tài sản của nhà đầu tư có thể bị mất một phần hoặc toàn bộ.
- Thời gian chờ đợi và phí gas: LST bị khóa trong giao thức, người dùng sẽ mất một khoảng thời gian để lấy lại thanh khoản khi cần thiết. Bên cạnh đó, việc nhận nhiều loại phần thưởng khác nhau có thể phát sinh phí gas đáng kể, ảnh hưởng đến lợi nhuận, đặc biệt là đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ.
- Nguy cơ bị tấn công: Mặc dù được bảo vệ bởi hệ thống mã hóa tiên tiến, các dự án LST và restaking vẫn có nguy cơ bị tấn công, dẫn đến mất mát tài sản.
- Bong bóng tài sản: Việc restaking liên tục có thể tạo ra bong bóng tài sản. Sử dụng token đã stake làm tài sản thế chấp để phát hành stablecoin trên các nền tảng DeFi có thể dẫn đến tình trạng thanh lý hàng loạt khi thị trường biến động mạnh.
Ứng dụng của Restaking là gì?
Theo Blockworks, mô hình restaking của EigenLayer có tiềm năng ứng dụng rộng rãi, đặc biệt là trong các dự án đòi hỏi tính bảo mật cao như sidechain của Ethereum.
Hiện tại, blockspace của Ethereum đang đối mặt với nhiều thách thức. Khi số lượng giao dịch tăng cao, phí gas cũng leo thang theo. Restaking của EigenLayer cho phép các dự án xây dựng sidechain kết nối trực tiếp với Ethereum, tận dụng tính bảo mật của ETH để xử lý giao dịch trước khi xác thực trên Ethereum layer 1, qua đó giảm tải cho mạng lưới chính.
Ngoài ra, EigenLayer còn phát triển một Data Availability layer, cho phép thực hiện giao dịch ở nơi có băng thông lớn hơn và chi phí thấp hơn. Trong khi băng thông dữ liệu hiện tại của Ethereum chỉ khoảng 80 kilobyte mỗi giây, EigenLayer có thể nâng tốc độ này lên đến 15 megabyte mỗi giây.
Một ví dụ điển hình cho ứng dụng của EigenLayer là Mantle Network, một optimistic rollup được phát triển bởi BitDAO (Bybit). Mantle Network bao gồm:
- Execution layer: Tương thích với EVM.
- Data Availability layer: Sử dụng EigenLayer.
- Consensus & Settlement Layer: Sử dụng Ethereum.
EigenLayer cũng có thể hỗ trợ các middleware khác như Oracle (Chainlink), Cross-chain Bridge (Multichain), Data Storage (Filecoin), giúp chúng tương thích tốt hơn với Ethereum layer 1 và tránh xung đột có thể dẫn đến hard fork.
Tương lai của Restaking sẽ ra sao?
Restaking mang đến giải pháp cho nhiều vấn đề tồn tại trên Ethereum, góp phần nâng cao tính bảo mật cho mạng lưới. Tuy nhiên, đây vẫn là một mô hình mới, chưa được ứng dụng rộng rãi và chưa tạo ra tác động đáng kể đến toàn bộ thị trường DeFi. Cần theo dõi sát sao hơn nữa để đánh giá sự đón nhận của các dự án DeFi lớn đối với cơ chế này.
Nếu restaking thành công trên Ethereum, chúng ta có thể dự đoán một số kịch bản sau:
- Mở rộng sang các blockchain Proof of Stake khác: Mô hình restaking có khả năng được nhân rộng sang các blockchain Proof of Stake khác. EigenLayer có thể phát triển theo hướng Multichain nếu đủ nguồn lực, hoặc các dự án khác sẽ tiên phong “fork” mô hình này sang các blockchain khác.
- Xung đột với middleware: Các dự án middleware có thể gặp phải sự cạnh tranh từ các dự án restaking, bởi giá trị token của middleware sẽ giảm sút khi tính ứng dụng bị thu hẹp. Để tồn tại, các dự án middleware có thể sẽ phải điều chỉnh mô hình kinh tế của mình.
- Khan hiếm ETH: ETH có thể trở nên khan hiếm hơn do nhu cầu restaking tăng cao, bên cạnh các nhu cầu sử dụng khác như trả phí gas, stake trực tiếp trên Beacon Chain, hay stake thông qua Liquid Staking Derivatives. Lượng ETH lưu thông giảm có thể tạo tiền đề cho sự tăng giá của ETH trong dài hạn.
Kết luận
Qua bài viết Restaking là gì, ta thấy được restaking là một mô hình mới đầy triển vọng, đang được thử nghiệm và phát triển trong hệ sinh thái DeFi, đặc biệt là trên nền tảng Ethereum. Tuy nhiên, người dùng cần tìm hiểu kỹ về những rủi ro tiềm ẩn trước khi tham gia. Sự thành công của restaking trong tương lai sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả sự chấp nhận của cộng đồng và khả năng thích ứng với thị trường.
Lưu ý: Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không phải là lời khuyên đầu tư, mọi quyết định giao dịch của bạn nên được cân nhắc kỹ lưỡng và có thể tham khảo ý kiến của chuyên gia khi cần thiết. Chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm cho bất cứ quyết định đầu tư nào của bạn!
