Cộng đồng tiền điện tử đang ngày càng chú ý đến Layer 3 trong hệ sinh thái blockchain. Layer 3 được kỳ vọng sẽ cải thiện hiệu suất và khả năng mở rộng của các ứng dụng phi tập trung (dApps). Vậy chính xác Layer 3 là gì và liệu nó có phải là giải pháp tối ưu cho bài toán nan giải “blockchain trilemma” hay không? Hãy cùng Futures Bitcoin khám phá nhé.
Layer 3 là gì?
Layer 3 là một khái niệm mới về việc xây dựng blockchain trên nền tảng của Layer 2. Mục tiêu chính là nâng cao khả năng mở rộng và tính phi tập trung cho cả Layer 2 và Layer 1, hướng đến việc giải quyết “blockchain trilemma” – bài toán cân bằng giữa khả năng mở rộng, bảo mật và phi tập trung.
Về cơ bản, Layer 3 hoạt động như những blockchain chuyên biệt, tập trung vào một số chức năng cụ thể để giảm tải cho Layer 2. Điều này cho phép Layer 2 tiếp tục mở rộng quy mô và cải thiện hiệu suất.
Mối liên hệ giữa Layer 1, Layer 2 và Layer 3
Trong thế giới tiền mã hóa, Layer 1 là nền tảng cơ bản của mọi blockchain. Đây là nơi các giao dịch được tạo ra, xác minh và ghi lại vĩnh viễn trên chuỗi khối. Tuy nhiên, các blockchain Layer 1 đều phải đối mặt với bài toán “blockchain trilemma”, tức là khó có thể đạt được đồng thời cả ba yếu tố: phi tập trung, bảo mật cao và khả năng mở rộng.
Ví dụ, Bitcoin và Ethereum nổi tiếng với tính phi tập trung và bảo mật mạnh mẽ, nhưng lại gặp hạn chế về khả năng xử lý giao dịch, dẫn đến tốc độ chậm và phí cao. Solana thì ngược lại, ưu tiên khả năng mở rộng nhưng chưa đạt được sự cân bằng về phi tập trung và bảo mật.
Để giải quyết vấn đề này, Layer 2 ra đời như một giải pháp mở rộng cho Layer 1. Bằng cách xử lý giao dịch bên ngoài chuỗi chính, Layer 2 giúp tăng tốc độ, giảm phí và cải thiện trải nghiệm người dùng trên các mạng lưới như Ethereum hay Bitcoin. Một số công nghệ Layer 2 phổ biến hiện nay bao gồm Optimistic Rollup (Arbitrum, Optimism) và Zk Rollup (Starknet, zkSync Era).
Sự phát triển của Layer 2 đã mở ra cánh cửa cho Layer 3. Đây là những blockchain được xây dựng trên nền tảng Layer 2, tập trung vào các chức năng chuyên biệt để tối ưu hóa hiệu suất và mở rộng khả năng của Layer 2. Layer 3 có thể đảm nhiệm các nhiệm vụ như tăng cường quyền riêng tư, lưu trữ dữ liệu hoặc thực thi các logic phức tạp, từ đó giảm tải cho Layer 2 và gián tiếp hỗ trợ Layer 1.
Hình dung Layer 3 như một “trợ lý” đắc lực cho Layer 2, giúp phân chia công việc và nâng cao hiệu quả hoạt động của toàn bộ hệ thống blockchain. Nhờ sự kết hợp giữa Layer 1, Layer 2 và Layer 3, hệ sinh thái blockchain ngày càng trở nên hoàn thiện, mạnh mẽ và đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của người dùng.
So sánh 3 layer trong blockchain
Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa Layer 1, Layer 2 và Layer 3, các bạn có thể tham khảo bảng so sánh dưới đây:
| Tiêu chí | Layer 1 | Layer 2 | Layer 3 |
| Chức năng | Bảo mật và là mạng lưới chính cho giao dịch | Hỗ trợ xác thức giao dịch, giảm phí gas cho layer 1 | Tập trung vào một số hoạt động của layer 1 và layer 2 |
| Phí giao dịch | Cao | Thấp | Thấp và tuỳ thuộc vào ứng dụng của layer 3 |
| Khả năng mở rộng | Thấp | Cao | Rất cao |
Blockchain Layer 3 hoạt động như thế nào?
Layer 3 hoạt động như một “lớp phủ” được xây dựng trực tiếp trên nền tảng của Layer 2, kế thừa các đặc tính bảo mật từ cả Layer 2 và Layer 1. Cụ thể, một hợp đồng thông minh trên Layer 2 sẽ chịu trách nhiệm theo dõi và xác minh trạng thái của Layer 3.
Đặc biệt, với những Layer 3 sử dụng công nghệ bằng chứng hợp lệ (zk-proof), sẽ có một hợp đồng thông minh riêng biệt trên Layer 2 để kiểm tra tính xác thực của các giao dịch được gửi lên từ Layer 3. Ngoài ra, một “cầu nối” sẽ được thiết lập để kết nối Layer 3 với Layer 2, cho phép chuyển giao tiền mã hóa và token một cách thuận tiện.
Nhờ “vay mượn” sức mạnh từ cả Layer 1 và Layer 2, Layer 3 mang đến những lợi ích vượt trội:
- Bảo mật: Thừa hưởng cơ chế bảo mật từ Layer 2 và Layer 1.
- Khả năng mở rộng: Giải quyết triệt để hơn vấn đề tắc nghẽn mạng lưới, cho phép xử lý số lượng lớn giao dịch.
- Chi phí thấp: Tối ưu hóa chi phí giao dịch so với việc thực hiện trực tiếp trên Layer 1.
Tóm lại, Layer 3 là một bước tiến mới trong nỗ lực mở rộng và hoàn thiện hệ sinh thái blockchain, hứa hẹn mang đến trải nghiệm người dùng tốt hơn và thúc đẩy sự phát triển của các ứng dụng phi tập trung.
Các ứng dụng nổi bật của Layer 3
Trong hệ sinh thái blockchain đang phát triển không ngừng, Layer 3 nổi lên như một giải pháp then chốt để nâng cao khả năng mở rộng và đáp ứng các yêu cầu riêng biệt của từng ứng dụng. Về cơ bản, Layer 3 có thể được hình dung như một lớp “chuyên môn hóa” được xây dựng trên nền tảng của Layer 2, tập trung vào việc cung cấp các chức năng đặc thù cho từng trường hợp sử dụng.
Các ứng dụng nổi bật của Layer 3 bao gồm:
- Nâng cao trải nghiệm game blockchain: Layer 3 cho phép xử lý hiệu quả khối lượng lớn giao dịch nhỏ (microtransactions), góp phần tạo nên trải nghiệm chơi game mượt mà, tiết kiệm chi phí và hấp dẫn hơn.
- Tối ưu hóa ứng dụng DeFi: Các tùy chỉnh về quyền riêng tư và chức năng trên Layer 3 là điều kiện tiên quyết để thực hiện giao dịch thời gian thực và xử lý khối lượng giao dịch khổng lồ trong lĩnh vực DeFi.
- Kết nối các blockchain khác nhau: Layer 3 đóng vai trò cầu nối, cho phép tương tác và trao đổi dữ liệu liền mạch giữa các nền tảng blockchain, thúc đẩy khả năng tương tác chuỗi chéo.
- Tăng cường bảo mật ứng dụng: Với các cơ chế hỗ trợ giao dịch và hợp đồng riêng tư, Layer 3 đáp ứng yêu cầu bảo mật cao của nhiều ứng dụng nhạy cảm.
- Mở ra khả năng tùy chỉnh blockchain: Layer 3 trao quyền cho các nhà phát triển xây dựng mạng lưới blockchain riêng với các tính năng độc đáo, đáp ứng chính xác nhu cầu của từng dự án.
Tóm lại, sự linh hoạt và khả năng đáp ứng đa dạng nhu cầu của Layer 3 đã khẳng định vị thế quan trọng của nó trong việc thúc đẩy sự phát triển và ứng dụng công nghệ blockchain.
Thách thức của Layer 3 là gì?
Vitalik Buterin là nhà sáng lập Ethereum đã bày tỏ quan điểm rằng khái niệm Layer 3 hiện tại còn mơ hồ. Ông lập luận rằng việc xây dựng một blockchain trên một blockchain khác với cấu trúc tương tự là không khả thi. Vấn đề then chốt nằm ở “tính sẵn có của dữ liệu” (data availability), yếu tố quyết định khả năng truy cập và tải xuống dữ liệu trên Rollup của các node. Theo Buterin, ràng buộc này sẽ gây ra sự chậm trễ trong việc thực hiện giao dịch ở Layer 3.
Buterin cũng chỉ ra rằng các giải pháp Layer 2 hiện tại đã đạt được hiệu quả đáng kể về khả năng mở rộng và tương tác, thậm chí vượt trội hơn so với mô hình lý thuyết của Layer 3. Ông nhấn mạnh vào việc tối ưu hóa phí giao dịch giữa các Layer 2, ví dụ như giao dịch giữa Arbitrum và Optimism hiện đã rẻ hơn so với dự đoán của Layer 3.
Theo quan điểm của Buterin, để tối ưu hóa hiệu năng và hiệu suất của blockchain, mỗi Layer nên đảm nhiệm một vai trò riêng biệt. Tuy nhiên, điều này lại mâu thuẫn với định nghĩa về Layer mà ông đề ra, trong đó mỗi Layer cần đáp ứng ba tiêu chí: khả năng mở rộng, cơ chế xác thực giao dịch độc lập và kế thừa bảo mật từ Layer 1.
Từ những phân tích trên, Buterin kêu gọi cộng đồng blockchain cần làm rõ định nghĩa về các Layer, tránh nhầm lẫn Layer 3 với các chức năng khác như ERC-4337 hay Solidity. Điều này sẽ giúp người dùng hiểu rõ hơn về vai trò và chức năng của từng lớp trong hệ sinh thái blockchain.
TOP 5 dự án Layer 3 tiềm năng nhất
Sau khi đã nắm vững những đặc điểm cơ bản của blockchain Layer 3, hãy cùng Futures Bitcoin điểm qua một số dự án nổi bật trong lĩnh vực này nhé
Orbs
Orbs là một blockchain Layer 3 hoạt động song song với các giao thức Layer 1 và Layer 2, tập trung giải quyết bài toán mở rộng quy mô cho Ethereum. Orbs được định vị như một nền tảng “Thực thi nâng cao”, cho phép nhà phát triển triển khai hợp đồng thông minh trên một “đám mây phi tập trung không cần máy chủ”. Với khả năng tích hợp đa dạng với các blockchain phổ biến như Ethereum, BNB Chain, Avalanche, Polygon, Orbs mang đến giải pháp mở rộng hiệu quả và linh hoạt cho các dApp trên Ethereum.
Arbitrum Orbit
Arbitrum Orbit là giải pháp Layer 3 được xây dựng trên nền tảng Arbitrum Nitro, với mục tiêu tối ưu hóa chi phí giao dịch và nâng cao khả năng mở rộng cho hệ sinh thái Arbitrum. Orbit hứa hẹn sẽ là công cụ hữu ích cho các nhà phát triển, mang đến trải nghiệm blockchain nhanh chóng và tiết kiệm cho người dùng.
zkSync Hyperchains
zkSync Hyperchains là sản phẩm Layer 3 đến từ đội ngũ zkSync, được thiết kế để tăng tốc độ xử lý giao dịch cho zkSync Era và Ethereum. Hyperchains là mạng lưới các blockchain liên kết với nhau, sử dụng chung zkEVM. Mặc dù đang trong giai đoạn thử nghiệm, zkSync Hyperchains được kỳ vọng sẽ là mảnh ghép quan trọng trong hệ sinh thái zkSync, góp phần mở rộng quy mô và ứng dụng công nghệ blockchain.
Xai
Xai là nền tảng Layer 3 tiên phong trong lĩnh vực game blockchain, được xây dựng trên Arbitrum. Xai tập trung vào việc mang lại trải nghiệm chơi game mượt mà, cho phép người chơi sở hữu và giao dịch vật phẩm trong game một cách dễ dàng. Với sự kết hợp giữa khả năng mở rộng của Arbitrum và bảo mật của Ethereum, Xai hứa hẹn sẽ là một nền tảng đột phá trong lĩnh vực game blockchain.
Aavegotchi
Aavegotchi, trò chơi DeFi trên nền tảng Aave, dự kiến sẽ ra mắt Gotchichain, một giải pháp Layer 3 Rollup mới vào năm 2024. Gotchichain được kỳ vọng sẽ cải thiện tốc độ giao dịch, khả năng mở rộng và hiệu quả chi phí cho hệ sinh thái Aavegotchi, mang đến trải nghiệm game blockchain tốt hơn cho người dùng.
L3 Token là gì?
Tìm hiểu về L3 Token – Nền tảng Layer3
Sau khi đã nắm được về Layer3, hãy cùng khám phá token gốc của dự án – L3.
Thông tin tổng quan về L3 Token
- Tên: Layer3
- Ký hiệu: L3
- Blockchain: Arbitrum, Base, Optimism,…
- Hợp đồng thông minh: 0x1195cf65f83b3a5768f3c496d3a05ad6412c64b7 (Arbitrum)
- Tổng cung: 3.333.333.333 L3
- Lượng cung lưu hành: 1.373.093.092 L3
Phân bổ L3 Token
L3 token được phân bổ cho các nhóm sau:
- Cộng đồng: 51% (1,69 tỷ L3)
- Airdrop: 25% (845 triệu L3)
- Đội ngũ phát triển: 25,3% (843 triệu L3)
- Nhà đầu tư: 23,2% (773 triệu L3)
- Cố vấn: 0,5% (16 triệu L3)
Lịch trình phát hành L3 Token
- Cộng đồng: 51% tổng cung được phân bổ trong 4 năm với tỷ lệ giảm dần qua từng năm. Một phần đáng kể được dành cho airdrop và các chương trình ưu đãi. Phần còn lại do cộng đồng và Quỹ DAO quản lý.
- Đội ngũ phát triển, nhà đầu tư và cố vấn: Token bị khóa trong năm đầu tiên. Từ năm thứ hai, 33% số token sẽ được mở khóa mỗi năm, giúp giảm thiểu biến động nguồn cung.
Tiện ích của L3 Token
L3 token đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái Layer3, mang đến nhiều tiện ích cho người dùng:
- Quản trị: Tham gia vào quá trình quản trị và ra quyết định cho nền tảng.
- Staking: Nhận phần thưởng và ưu đãi từ việc staking L3 token.
- Phần thưởng: Nhận thưởng cho việc tham gia vào các hoạt động trên nền tảng.
- Truy cập sớm: Trải nghiệm các tính năng mới và quyền truy cập vào launchpad của Layer3.
- Đốt token: Tạo trải nghiệm onchain thông qua cơ sở hạ tầng phân phối và nhận dạng.
Lộ trình phát triển
Đang được cập nhật.
Kết luận
Bài viết đã cung cấp cái nhìn tổng quan về Layer 3 trong công nghệ blockchain – một bước tiến đáng chú ý nhằm giải quyết những hạn chế về khả năng mở rộng và bảo mật mà Layer 1 và Layer 2 đang gặp phải. Sự phát triển không ngừng của Layer 3 hứa hẹn sẽ mang đến những đột phá mới cho hệ sinh thái blockchain, mở ra cơ hội cho các nhà phát triển và người dùng trên toàn cầu.
Lưu ý: Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không phải là lời khuyên đầu tư, mọi quyết định giao dịch của bạn nên được cân nhắc kỹ lưỡng và có thể tham khảo ý kiến của chuyên gia khi cần thiết. Chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm cho bất cứ quyết định đầu tư nào của bạn!
