Bitcoin là một dạng tiền kỹ thuật số hoạt động độc lập, không chịu sự kiểm soát của bất kỳ tổ chức tài chính hay chính phủ nào. Điểm đặc biệt của Bitcoin nằm ở việc sử dụng công nghệ blockchain, một hệ thống lưu trữ thông tin minh bạch và bảo mật, cho phép mọi giao dịch được xác thực và ghi lại công khai mà không cần thông qua trung gian. Vậy chính xác Bitcoin là gì? Hãy cùng Futures Bitcoin tìm hiểu nhé.
Bitcoin là gì?
Bitcoin (BTC) là đồng tiền điện tử tiên phong và có giá trị vốn hóa lớn nhất thị trường, được xây dựng trên nền tảng công nghệ blockchain. Nó hoạt động như một phương thức thanh toán trực tuyến độc lập, tách biệt khỏi sự kiểm soát của bất kỳ ngân hàng hay chính phủ nào. Sự ra đời của Bitcoin đã mở ra kỷ nguyên mới cho thị trường tiền mã hóa, mở đường cho sự phát triển của hàng loạt đồng tiền điện tử khác.
Bitcoin hoạt động dựa trên mô hình ngang hàng (peer-to-peer), cho phép người dùng giao dịch trực tiếp với nhau mà không cần thông qua trung gian. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và giảm đáng kể phí giao dịch quốc tế.
Mục tiêu của Bitcoin là trở thành một hệ thống thanh toán phi tập trung, hoạt động độc lập bên ngoài sự kiểm soát của bất kỳ chính phủ hay tổ chức tài chính nào.
Điểm đặc biệt của Bitcoin là số lượng giới hạn, chỉ có tối đa 21 triệu BTC được phát hành.
Ai là người tạo ra Bitcoin?
Khi nói về người sáng lập Bitcoin, cái tên Satoshi Nakamoto thường được nhắc đến nhiều nhất. Nhưng danh tính thực sự của Satoshi Nakamoto đến nay vẫn chưa được xác định. Liệu Satoshi là một cá nhân hay một tổ chức vẫn còn là một câu hỏi bỏ ngỏ.
Trước khi ra mắt Bitcoin, Satoshi Nakamoto đã công bố một tài liệu mang tên “Bitcoin Whitepaper” vào năm 2008 để giới thiệu về công nghệ và tầm nhìn của mình. Mặc dù có nhiều giả thuyết xoay quanh danh tính thật sự của Satoshi, nhưng cho đến nay thì “cha đẻ” của Bitcoin vẫn là một ẩn số.
Dù tự nhận là một người đàn ông 37 tuổi sống tại Nhật Bản, nhưng nhiều người nghi ngờ điều này bởi khả năng tiếng Anh lưu loát và việc phần mềm Bitcoin không hề chứa đựng bất kỳ yếu tố nào liên quan đến ngôn ngữ Nhật. Vào giữa năm 2010, Satoshi Nakamoto đã rút lui khỏi dự án, giao lại “đứa con tinh thần” của mình cho những thành viên cốt cán trong cộng đồng, trong đó có Gavin Andresen – người được chỉ định làm nhà phát triển chính.
Theo ước tính, Satoshi Nakamoto hiện đang nắm giữ gần 1 triệu Bitcoin, tương đương với một khối tài sản khổng lồ trị giá hàng chục tỷ USD.
Ai là người kiểm soát Bitcoin?
Kể từ khi Satoshi Nakamoto rút lui khỏi dự án, Gavin Andresen đã đóng một vai trò then chốt trong việc phát triển và phổ biến Bitcoin. Andresen luôn ấp ủ mong muốn Bitcoin có thể tự vận hành và phát triển bền vững, ngay cả khi bản thân ông không còn tham gia.
Sức hút của Bitcoin đối với nhiều người nằm ở tính phi tập trung, tách biệt khỏi sự kiểm soát của chính phủ, ngân hàng và các tổ chức lớn. Khi sử dụng Bitcoin, người dùng được tự do thực hiện giao dịch mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ cơ quan trung gian nào, không phải chịu phí giao dịch và cũng không lo sợ bị đánh cắp tài sản.
Hơn nữa, mọi hoạt động trong hệ thống Bitcoin đều được ghi lại minh bạch trên blockchain – một sổ cái phân tán công khai, có thể tra cứu bất cứ lúc nào.
Tóm lại, mặc dù Bitcoin hoạt động độc lập, không chịu sự chi phối của bất kỳ tổ chức nào, nhưng người dùng vẫn nắm quyền kiểm soát tuyệt đối đối với tài sản của họ. Nói cách khác, Bitcoin trao quyền tự chủ tài chính cho người dùng mà không cần thông qua một hệ thống tập trung nào.
Lịch sử hình thành và phát triển của Bitcoin
Hành trình phát triển của Bitcoin được đánh dấu bởi một loạt sự kiện quan trọng:
2008:
- 18/08: Tên miền Bitcoin.org được đăng ký ẩn danh, nhiều người tin rằng đó chính là Satoshi Nakamoto.
- 31/10: Satoshi Nakamoto công bố “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” đây là tài liệu nền tảng của Bitcoin.
2009:
- 03/01: Khối Bitcoin đầu tiên (Genesis Block) được khai thác bởi Satoshi Nakamoto, mở ra kỷ nguyên tiền kỹ thuật số phi tập trung.
- 12/01: Giao dịch Bitcoin đầu tiên được thực hiện khi Satoshi Nakamoto gửi 10 BTC cho Hal Finney.
2010:
- 22/05: Laszlo Hanyecz mua 2 chiếc pizza bằng 10.000 BTC, đánh dấu giao dịch thương mại đầu tiên bằng Bitcoin (Bitcoin Pizza Day).
- 18/07: Sàn giao dịch Mt. Gox ra đời, ban đầu là nơi giao dịch thẻ bài ảo, sau này trở thành sàn giao dịch Bitcoin đầu tiên.
2011:
- Tháng 2: Chợ đen trực tuyến Silk Road xuất hiện, thúc đẩy việc sử dụng Bitcoin trong thực tế.
- 20/06: Mt. Gox bị tấn công, báo hiệu những rắc rối sau này dẫn đến sự sụp đổ của sàn giao dịch này.
2012:
- 28/11: Sự kiện Bitcoin Halving đầu tiên diễn ra, phần thưởng khối giảm từ 50 BTC xuống 25 BTC.
2013:
- Tháng 10: Máy ATM Bitcoin đầu tiên được lắp đặt tại Vancouver, Canada.
- 18/12: “HODL Day” ra đời, từ một bài đăng trên diễn đàn Bitcointalk, trở thành thuật ngữ phổ biến trong cộng đồng Bitcoin.
2014:
- 25/02: Mt. Gox nộp đơn phá sản sau khi mất 850.000 BTC.
2016:
- 14/01: Lightning Network Whitepaper được công bố, đề xuất giải pháp cho tốc độ giao dịch và khả năng mở rộng của Bitcoin.
2017:
- 01/08: Bitcoin Cash (BCH) ra đời sau một hard fork từ Bitcoin.
2021:
- 19/02: Vốn hóa Bitcoin đạt 1 nghìn tỷ USD.
- 07/09: El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp.
2023:
- 21/01: Giao thức Ordinals ra mắt, cho phép gắn nội dung vào satoshi.
- 08/03: Tiêu chuẩn token BRC-20 xuất hiện, mở rộng ứng dụng cho Bitcoin blockchain.
Cách hoạt động của Bitcoin là gì?
Nền tảng hoạt động của Bitcoin là công nghệ blockchain – một hệ thống sổ cái phân tán và công khai, nơi mọi giao dịch đều được ghi lại một cách minh bạch và bảo mật.
Cụ thể, mỗi giao dịch Bitcoin sẽ được thêm vào một “khối” và các khối này được liên kết với nhau tạo thành một “chuỗi” – đây chính là ý nghĩa của blockchain. Mạng lưới Bitcoin bao gồm hàng ngàn máy tính (node) phân bố trên toàn cầu, có nhiệm vụ xác thực và ghi nhận các giao dịch này.
Khi một giao dịch Bitcoin được khởi tạo, nó sẽ được phát đi khắp mạng lưới để các node kiểm tra. Các node sẽ xác minh tính hợp lệ của giao dịch bằng cách kiểm tra nguồn gốc Bitcoin và chữ ký điện tử. Sau khi được xác thực, giao dịch sẽ được đóng gói vào một khối mới và thêm vào chuỗi blockchain.
Quá trình xác thực và ghi nhận giao dịch được thực hiện bởi các “thợ đào” Bitcoin. Họ sử dụng sức mạnh tính toán của máy tính để giải quyết các bài toán phức tạp. Thợ đào nào giải được bài toán trước sẽ nhận được phần thưởng Bitcoin và khối mới sẽ được thêm vào blockchain.
Cơ chế này đảm bảo tính an toàn và minh bạch của hệ thống Bitcoin. Blockchain giúp ngăn chặn việc gian lận và sửa đổi lịch sử giao dịch, bởi vì một khi khối đã được thêm vào chuỗi, việc thay đổi nó là gần như bất khả thi.
Đơn vị đo lường của Bitcoin là gì?
Đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin được gọi là Satoshi, lấy cảm hứng từ tên của Satoshi Nakamoto – người tạo ra đồng tiền ảo này.
Mỗi Bitcoin được chia thành 100 triệu Satoshi, có nghĩa là 1 Satoshi tương đương với 0.00000001 Bitcoin.
Đặc điểm của Bitcoin là gì?
Sau khi tìm hiểu Bitcoin là gì, ta thấy rằng tuy đều là phương tiện trao đổi giá trị nhưng Bitcoin khác biệt với các loại tiền tệ truyền thống như USD, Euro hay VND ở những điểm sau:
1. Phi tập trung
Khác với tiền pháp định do ngân hàng trung ương hoặc chính phủ kiểm soát, Bitcoin hoạt động dựa trên sự đồng thuận của mạng lưới. Hàng ngàn máy tính (node) trên toàn cầu cùng tham gia xác thực giao dịch. Mỗi node do một cá nhân hoặc tổ chức vận hành, phân tán khắp nơi trên thế giới. Một giao dịch chỉ được xác nhận khi đạt được sự đồng thuận của đa số node (hơn 50%).
Ví dụ, Foundry USA – tổ chức nắm giữ hashrate (sức mạnh tính toán) lớn nhất hiện nay – cũng chỉ chiếm khoảng 22% toàn mạng lưới. Điều này cho thấy Bitcoin là một hệ thống phi tập trung, khó bị kiểm soát hay thao túng bởi bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào.
2. Bảo mật
Mặc dù về lý thuyết, việc tấn công mạng lưới Bitcoin là có thể, nhưng trên thực tế, Bitcoin sở hữu hệ thống bảo mật cực kỳ mạnh mẽ nhờ hai yếu tố:
- Tính phi tập trung: Để tấn công Bitcoin, hacker cần kiểm soát ít nhất 51% hashrate của toàn mạng lưới. Tuy nhiên, chi phí để làm điều này là vô cùng lớn (ước tính hơn 700.000 USD mỗi giờ) và đòi hỏi cơ sở hạ tầng cực kỳ mạnh mẽ.
- Thuật toán SHA-256: Đây là một thuật toán mã hóa không thể đảo ngược, tạo ra lớp bảo vệ vững chắc cho Bitcoin. Ngay cả với máy tính lượng tử, việc phá vỡ Bitcoin cũng là bất khả thi trong tương lai gần.
Nhờ vậy, một khi giao dịch Bitcoin đã được ghi nhận trên blockchain, nó gần như không thể bị thay đổi hay làm giả.
3. Minh bạch
Không giống như tiền pháp định, nơi thông tin về lượng tiền lưu hành thường không được công khai minh bạch, mọi thông tin về Bitcoin đều được ghi lại trên blockchain – một sổ cái công khai mà ai cũng có thể truy cập và kiểm tra. Điều này đảm bảo tính minh bạch và công bằng cho tất cả người dùng.
4. Phí giao dịch thấp
So với chuyển tiền quốc tế qua ngân hàng, giao dịch Bitcoin thường có chi phí thấp hơn đáng kể. Phí giao dịch Bitcoin được tính dựa trên số lượng giao dịch chứ không phải tỷ lệ phần trăm số tiền.
Ví dụ, chuyển 10.000 USD qua ngân hàng có thể mất 100 USD phí và vài ngày chờ đợi, trong khi với Bitcoin, phí chỉ khoảng 1 USD và thời gian chờ khoảng một tiếng.
5. Hữu hạn và khó khai thác
Bitcoin được ví như “vàng kỹ thuật số” bởi sự khan hiếm và khó khai thác. Tổng lượng Bitcoin được giới hạn ở mức 21 triệu đồng. Hơn nữa, độ khó khai thác Bitcoin ngày càng tăng, đòi hỏi thợ đào phải liên tục đầu tư vào thiết bị và năng lượng. Điều này giúp kiểm soát lạm phát và duy trì giá trị của Bitcoin.
Ưu và nhược điểm của Bitcoin là gì?
Ưu điểm
- Tự do và không bị kiểm soát: Bitcoin vận hành độc lập, không chịu sự can thiệp của chính phủ hay tổ chức tài chính. Người dùng toàn quyền kiểm soát việc giao dịch và lưu trữ Bitcoin mà không bị giới hạn bởi biên giới hay quy định phức tạp.
- Tính di động cao: Vì là tiền kỹ thuật số, bạn có thể mang Bitcoin bên mình một cách dễ dàng thông qua các thiết bị như điện thoại, laptop hay ổ cứng di động. Bitcoin luôn sẵn sàng để sử dụng mọi lúc mọi nơi.
- Bảo mật và kiểm soát: Bạn có toàn quyền kiểm soát tài sản Bitcoin của mình và có thể theo dõi mọi giao dịch. Bitcoin cho phép ẩn danh danh tính, bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng.
- Minh bạch và trung lập: Mọi giao dịch Bitcoin đều được ghi lại công khai trên blockchain, ai cũng có thể theo dõi và kiểm tra. Hệ thống phi tập trung đảm bảo không ai có thể thao túng mạng lưới Bitcoin.
- Không thể làm giả: Công nghệ blockchain và cơ chế đồng thuận ngăn chặn việc làm giả hay chi tiêu trùng lặp (double-spend). Mọi giao dịch Bitcoin đều được xác thực an toàn và đáng tin cậy.
Nhược điểm
Tuy mang lại nhiều hứa hẹn, đầu tư Bitcoin cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định:
- Khung pháp lý chưa hoàn thiện: Luật pháp về Bitcoin vẫn còn khác nhau giữa các quốc gia. Một số nơi chấp nhận Bitcoin như một phương thức thanh toán hợp pháp, trong khi một số nơi khác lại cấm hoặc chưa có quy định rõ ràng.
- Biến động giá mạnh: Bitcoin nổi tiếng với sự biến động giá dữ dội. Giá trị của nó có thể tăng vọt hoặc giảm sâu trong thời gian ngắn, gây ra rủi ro lớn cho nhà đầu tư, đặc biệt là những người thiếu kinh nghiệm.
- Rủi ro bảo mật: Các sàn giao dịch Bitcoin có thể bị tấn công, gây thiệt hại cho người dùng. Ngoài ra, khi sử dụng ví không lưu ký, bạn phải tự bảo quản khóa riêng tư. Nếu mất khóa này, bạn sẽ mất toàn bộ số Bitcoin của mình.
2 cách kiếm lợi nhuận từ Bitcoin
1. Đào Bitcoin
“Đào Bitcoin” là hoạt động tham gia vào mạng lưới Bitcoin với vai trò là một “thợ đào”. Các thợ đào này sử dụng máy tính chuyên dụng để giải quyết các bài toán phức tạp, từ đó nhận được phần thưởng từ hai nguồn:
- Phí giao dịch: Đây là khoản phí do người dùng trả khi thực hiện giao dịch Bitcoin. Phần thưởng này bù đắp cho công sức và chi phí mà thợ đào bỏ ra để xác nhận và ghi lại giao dịch.
- Phần thưởng khối: Mỗi khi một khối mới được thêm vào blockchain, thợ đào thành công sẽ nhận được một lượng Bitcoin mới được tạo ra. Hiện tại, phần thưởng khối là 3.125 BTC, nhưng con số này sẽ giảm dần theo thời gian.
Satoshi Nakamoto đã thiết kế cơ chế phần thưởng khối như một cách để khuyến khích người dùng tham gia vào mạng lưới Bitcoin. Theo tầm nhìn của ông, khi Bitcoin được sử dụng rộng rãi và giá trị tăng cao, cộng đồng sẽ tự duy trì mạng lưới mà không cần quá phụ thuộc vào phần thưởng khối. Lúc đó, phí giao dịch sẽ đóng vai trò quan trọng hơn trong việc duy trì và phát triển hệ thống Bitcoin.
2. Mua và hold
“Mua và hold” là chiến lược đầu tư Bitcoin phổ biến, trong đó bạn mua Bitcoin ở mức giá thấp và nắm giữ trong thời gian dài, chờ đợi giá tăng lên rồi bán ra để thu lợi nhuận.
Khác với việc lướt sóng dựa trên biến động giá ngắn hạn, chiến lược này tập trung vào phân tích cơ bản – đánh giá tiềm năng phát triển lâu dài của Bitcoin.
Tuy nhiên, để thành công với “mua và hold”, nhà đầu tư cần có hai yếu tố quan trọng:
- Niềm tin vào Bitcoin: Bạn phải tin tưởng vào tiềm năng tăng trưởng của Bitcoin trong tương lai.
- Sự kiên nhẫn: Thị trường Bitcoin biến động mạnh, giá có thể giảm sâu trong ngắn hạn. Bạn cần kiên nhẫn vượt qua những giai đoạn này và giữ vững niềm tin vào chiến lược dài hạn của mình.
Mua Bitcoin ở đâu?
Mua Bitcoin hiện nay rất dễ dàng với nhiều phương thức khác nhau, trong đó phổ biến nhất là thông qua các sàn giao dịch tập trung (CEX).
Các sàn CEX như Binance, OKX, Bybit, HTX, KuCoin, Coinbase… cung cấp nền tảng để người dùng mua bán Bitcoin một cách thuận tiện. Tuy nhiên, bạn cần thực hiện xác minh danh tính (KYC) để đảm bảo an toàn cho tài sản và thông tin cá nhân.
MUA BITCOIN TRÊN BINANCE TẠI ĐÂY!!!
Lưu trữ Bitcoin như thế nào?
Có hai cách chính để lưu trữ Bitcoin:
- Lưu trữ trên sàn giao dịch: Nhiều sàn giao dịch tập trung (CEX) cho phép bạn lưu trữ Bitcoin trực tiếp trên nền tảng của họ. Tuy nhiên, cách này tiềm ẩn rủi ro mất mát tài sản nếu sàn giao dịch bị tấn công hoặc phá sản (ví dụ như trường hợp của sàn FTX). Nếu bạn chọn lưu trữ Bitcoin trên sàn để tiện giao dịch, hãy ưu tiên những sàn uy tín như Binance, Bybit, Coinbase, OKX…
- Lưu trữ bằng ví phi tập trung: Đây là cách an toàn nhất để kiểm soát hoàn toàn tài sản Bitcoin của bạn. Ví phi tập trung không yêu cầu thông qua bên thứ ba, bạn sẽ là người duy nhất nắm giữ khóa riêng tư (private key) – chìa khóa để truy cập vào ví Bitcoin của mình.
Kết luận
Qua bài viết Bitcoin là gì, ta thấy rằng Bitcoin là tiền kỹ thuật số phi tập trung với nhiều ưu điểm như bảo mật cao, chi phí thấp. Tuy nhiên, Bitcoin vẫn còn hạn chế về tốc độ giao dịch và phải cạnh tranh với các blockchain khác. Dù vậy, với sự phát triển và ứng dụng rộng rãi, Bitcoin vẫn là nhân tố quan trọng trên thị trường tài chính toàn cầu.
