Cross-chain là gì? TOP 4 dự án Cross-chain nổi bật hiện nay

Thế giới blockchain đang ngày càng mở rộng với sự xuất hiện của nhiều mạng lưới mới. Tuy nhiên, sự phát triển độc lập này lại vô tình tạo nên những “ốc đảo” biệt lập, gây khó khăn cho việc kết nối và trao đổi thông tin giữa chúng. Để giải quyết bài toán nan giải này, cross-chain đã ra đời như một “cầu nối” thần kỳ. Vậy chính xác thì cross-chain là gì và nó hoạt động như thế nào? Hãy cùng Futures Bitcoin tìm hiểu nhé.

Nội dung

Cross-chain là gì?

Cross-chain là công nghệ cho phép chuyển giao tài sản kỹ thuật số, token, hay dữ liệu giữa các blockchain khác nhau. Sự xuất hiện của cross-chain là điều tất yếu bởi mỗi blockchain được xây dựng với cấu trúc và cơ chế hoạt động riêng biệt, gây khó khăn cho việc tương tác và trao đổi thông tin giữa chúng.

Giống như việc bạn không thể trực tiếp dùng tiền Việt (VND) để thanh toán tại Nhật Bản, cross-chain sẽ giúp “chuyển đổi” giá trị giữa các blockchain này.

Tại sao lại xuất hiện Cross-chain?

Rào cản về khả năng tương tác giữa các mạng nên Cross-chain ra đời

Sự bùng nổ của công nghệ blockchain đã mang đến một bức tranh đa dạng với hàng loạt các giao thức mới, mỗi giao thức lại sở hữu những đặc điểm và cơ chế riêng biệt. Tuy nhiên, sự đa dạng này cũng đồng thời tạo ra một rào cản lớn: khả năng tương tác giữa các mạng. Việc trao đổi thông tin và giá trị giữa các blockchain khác nhau trở nên phức tạp như thể cố gắng kết nối những mảnh ghép không khớp với nhau.

Trước đây, mỗi blockchain hoạt động như một “hòn đảo biệt lập”, giao tiếp với thế giới bên ngoài chủ yếu thông qua các sàn giao dịch tập trung (CEX) đóng vai trò trung gian. Điều này không chỉ gây ra sự chậm trễ, mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về bảo mật và phụ thuộc vào bên thứ ba.

Nhận thấy những hạn chế này, cross-chain đã xuất hiện như một giải pháp đột phá, mở ra kỷ nguyên kết nối đa chuỗi, cho phép các blockchain khác nhau tương tác và trao đổi giá trị một cách trực tiếp, nhanh chóng và an toàn.

Cross-chain hoạt động như thế nào?

Để phá vỡ “bức tường ngăn cách” giữa các blockchain và tạo điều kiện cho việc trao đổi tài sản kỹ thuật số diễn ra trơn tru, người ta đã phát triển cross-chain bridge – một giải pháp đóng vai trò như những “cây cầu nối” kết nối các blockchain độc lập với nhau. Nhờ đó, việc truyền tải thông tin và giá trị giữa các mạng lưới này trở nên hiệu quả hơn bao giờ hết.

Cross-chain bridge đóng vai trò kết nối các blockchain độc lập với nhau

Hãy tưởng tượng Ken muốn đổi Bitcoin (BTC) sang Ethereum (ETH) mà không cần thông qua sàn giao dịch. Anh ấy có thể sử dụng cross-chain bridge để thực hiện điều này.

Khóa và tạo hash: Đầu tiên, số BTC của Ken sẽ được “khóa” vào một hợp đồng thông minh trên blockchain Bitcoin. Hợp đồng này sẽ tạo ra một mã băm (hash) duy nhất đại diện cho số BTC đã khóa.
Truyền hash qua bridge: Mã băm này được gửi đến cross-chain bridge, đóng vai trò trung gian giữa hai blockchain.
Tạo hash tương ứng: Bridge sẽ tạo ra một mã băm tương ứng trên blockchain Ethereum, đại diện cho số BTC của Ken.
Mở khóa ETH: Ken có thể sử dụng mã băm này để “mở khóa” một lượng ETH tương đương trên blockchain Ethereum.
Hoàn tất giao dịch: Cuối cùng, bridge sẽ “giải phóng” số BTC đã khóa trên blockchain Bitcoin và chuyển ETH đến ví của Ken.

Như vậy, cross-chain bridge đã giúp Ken thực hiện trao đổi giữa hai loại tiền điện tử khác nhau một cách nhanh chóng, an toàn và phi tập trung, mà không gặp phải rào cản về khả năng tương tác giữa các blockchain.

Để hiện thực hóa khả năng kết nối đa chuỗi, cross-chain sử dụng một số công nghệ và cơ chế chính sau:

Công nghệ và cơ chế đằng sau Cross-chain

Cầu nối chuỗi chéo (Cross-chain bridge): Đây là những “cầu nối” kỹ thuật số cho phép di chuyển tài sản giữa các blockchain khác nhau. Cầu nối hoạt động bằng cách “khóa” tài sản trên blockchain gốc và “phát hành” một lượng token tương ứng trên blockchain đích, đảm bảo giá trị được duy trì ổn định.
Mã thông báo được bọc (Wrapped token): Để tài sản từ một blockchain có thể tương thích với blockchain khác, chúng thường được “bọc” lại. Quá trình này tạo ra một loại token mới trên blockchain đích, đại diện cho tài sản gốc. Ví dụ, Wrapped Bitcoin (WBTC) là một token trên Ethereum đại diện cho Bitcoin.
Nhóm thanh khoản xuyên chuỗi (Cross-chain liquidity pool): Các nhóm này cho phép người dùng truy cập và trao đổi tài sản từ nhiều blockchain khác nhau. Người dùng có thể cung cấp thanh khoản bằng cách gửi tài sản vào nhóm và nhà giao dịch có thể sử dụng nhóm để trao đổi tài sản giữa các chuỗi.
Oracle: Trong DeFi cross-chain, oracle đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu giá chính xác từ nhiều blockchain khác nhau. Điều này đảm bảo các hợp đồng thông minh trên các chuỗi khác nhau có thể tương tác dựa trên thông tin đáng tin cậy.

Các loại tương tác Cross-chain

Dựa trên công nghệ nền tảng, cross-chain được chia thành hai loại chính:

Isomorphic cross-chain (chuỗi chéo đồng hình): Các blockchain trong hệ thống này có nhiều điểm chung về cấu trúc và cơ chế hoạt động, bao gồm thuật toán đồng thuận, cơ chế bảo mật, v.v. Điều này giúp việc tương tác giữa chúng trở nên đơn giản hơn.
Heterogeneous cross-chain (chuỗi chéo không đồng hình): Ngược lại, các blockchain trong hệ thống này có cấu trúc và cơ chế hoạt động khác biệt, ví dụ như Bitcoin sử dụng thuật toán PoW trong khi Tendermint sử dụng PBFT. Việc kết nối các blockchain không đồng nhất phức tạp hơn và thường yêu cầu sự hỗ trợ của bên thứ ba.

Ưu điểm và nhược điểm của công nghệ Cross-chain là gì?

Ưu điểm

Mở rộng khả năng kết nối: Cross-chain phá vỡ “rào cản” giữa các blockchain, cho phép chúng “giao tiếp” và tận dụng thế mạnh của nhau, tạo nên một hệ sinh thái blockchain toàn diện và mạnh mẽ hơn.
Nâng cao hiệu quả: Nhờ khả năng kết nối các blockchain, cross-chain giúp giải phóng một lượng lớn thanh khoản, cho phép dòng tiền di chuyển dễ dàng và hiệu quả hơn giữa các nền tảng.
Mở rộng ứng dụng thực tiễn: Việc trao đổi token giữa các blockchain trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn bao giờ hết, mở ra tiềm năng ứng dụng rộng rãi của công nghệ blockchain trong nhiều lĩnh vực của đời sống.

Nhược điểm

Mặc dù sở hữu nhiều tiềm năng, cross-chain vẫn còn là một công nghệ non trẻ và đang trong giai đoạn hoàn thiện.

Hạn chế về mặt kỹ thuật: Các giải pháp cross-chain hiện tại vẫn còn một số hạn chế, ví dụ như khả năng tương tác còn ở mức cơ bản, chủ yếu tập trung vào việc trao đổi token.
Vấn đề bảo mật: Tính bảo mật của các cross-chain bridge là một yếu tố quan trọng cần được đảm bảo, bởi chúng thường là mục tiêu tấn công của tin tặc.

Để cross-chain có thể phát huy hết tiềm năng và được ứng dụng rộng rãi, việc tiếp tục nghiên cứu, phát triển và hoàn thiện công nghệ là điều cần thiết.

Vấn đề của Cross-chain là gì?

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, cross-chain vẫn phải đối mặt với một số thách thức cần được giải quyết để có thể phát triển bền vững:

Cross-chain còn tồn tại nhiều thách thức

Khả năng mở rộng: Khi các blockchain kết nối với nhau, khối lượng giao dịch và dữ liệu cần xử lý sẽ tăng lên đáng kể. Điều này đặt ra yêu cầu cao về khả năng mở rộng của hệ thống, đặc biệt khi mỗi blockchain có thể sử dụng một cơ chế đồng thuận và kiến trúc khác nhau. Để đảm bảo hoạt động trơn tru, các mạng lưới cần liên tục cải thiện hiệu suất, nâng cao khả năng xử lý giao dịch và lưu trữ dữ liệu.
Khả năng tương thích: Sự khác biệt về quy tắc, giao thức và tiêu chuẩn giữa các blockchain có thể gây khó khăn cho việc tương tác cross-chain. Để cross-chain hoạt động hiệu quả, cần có sự thống nhất và hợp tác giữa các mạng lưới để xây dựng một bộ tiêu chuẩn chung hoặc các giải pháp tương thích.
Vấn đề bảo mật: Đây là một trong những thách thức lớn nhất đối với cross-chain. Các cross-chain bridge thường là mục tiêu tấn công của tin tặc do chúng nắm giữ một lượng lớn tài sản. Năm 2022 đã chứng kiến nhiều vụ tấn công vào các cross-chain bridge gây thiệt hại hàng tỷ USD. Do đó, việc nâng cao tính bảo mật của các giao thức cross-chain, đặc biệt là các hợp đồng thông minh, là vô cùng quan trọng.

Tại sao Cross-chain DeFi lại quan trọng?

DeFi cross-chain mở ra một chương mới cho tài chính phi tập trung bằng cách kết nối các blockchain khác nhau, mang lại những lợi ích vượt trội:

Cross-chain DeFi mở ra một chương mới cho tài chính phi tập trung

Tăng cường khả năng tương tác: Một trong những thách thức lớn nhất của DeFi là khả năng tương tác hạn chế giữa các blockchain. DeFi cross-chain giải quyết vấn đề này bằng cách cho phép tài sản di chuyển tự do giữa các chuỗi, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động tài chính hiệu quả và đa dạng hơn.
Phân tán rủi ro: Người dùng có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách phân bổ tài sản trên nhiều blockchain khác nhau. Chiến lược này giúp bảo vệ người dùng khỏi các sự cố như tắc nghẽn mạng, lỗi bảo mật hoặc các vấn đề khác có thể xảy ra trên một blockchain cụ thể.
Cải thiện khả năng mở rộng: Khả năng mở rộng là một bài toán nan giải đối với nhiều blockchain. DeFi cross-chain giúp giảm tải cho các mạng lưới bằng cách phân phối giao dịch và hợp đồng thông minh trên nhiều chuỗi, qua đó tăng cường năng lực xử lý và tốc độ giao dịch tổng thể.

4 dự án nổi bật của Cross-chain

Hệ sinh thái cross-chain đang ngày càng phát triển với sự xuất hiện của nhiều dự án tiềm năng. Dưới đây là một số cái tên nổi bật:

Polkadot (DOT): Polkadot cho phép các nhà phát triển xây dựng các blockchain riêng biệt gọi là “parachains” và kết nối chúng với một chuỗi chính (relay chain). Chuỗi chính này cung cấp bảo mật chung và cho phép trao đổi tài sản giữa các parachain, tạo nên một mạng lưới đa chuỗi có khả năng mở rộng cao.
Cosmos (ATOM): Cosmos sử dụng “Gravity bridge” để kết nối các blockchain khác nhau, bao gồm cả Ethereum. Điều này cho phép các token Cosmos được sử dụng trên các ứng dụng DeFi của Ethereum và ngược lại, mở rộng khả năng tương tác và thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái Cosmos.
Polygon (MATIC): Polygon là một giải pháp layer-2 cho Ethereum, sử dụng cross-chain bridge để kết nối với mạng chính Ethereum. Cầu nối này hỗ trợ chuyển đổi cả token và NFT với chi phí thấp và bảo mật cao nhờ cơ chế phi tập trung.
Avalanche (AVAX): Avalanche là một nền tảng hợp đồng thông minh nổi tiếng với tốc độ xử lý nhanh chóng. Cầu nối cross-chain của Avalanche cho phép người dùng trao đổi token giữa mạng lưới Avalanche và Ethereum một cách dễ dàng.

Tương lai của Cross-chain là gì?

Cross-chain có nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai

Công nghệ Cross-chain vẫn đang trong giai đoạn sơ khai và đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là về khả năng truy xuất nguồn gốc NFT khi chúng di chuyển qua các blockchain khác nhau. Vấn đề hiệu suất trong điều kiện mạng tắc nghẽn và khả năng chống lại các cuộc tấn công mạng cũng là mối quan tâm lớn.

Tuy nhiên, tiềm năng của cross-chain là không thể phủ nhận. Trong tương lai, công nghệ này hứa hẹn sẽ mở rộng ứng dụng của token và thúc đẩy việc áp dụng blockchain. Không chỉ dừng lại ở việc hoán đổi token, cross-chain sẽ tạo điều kiện cho việc chia sẻ thông tin, thanh toán và tài nguyên một cách liền mạch.

Hơn nữa, cross-chain sẽ đơn giản hóa việc giao dịch token, cho phép người dùng quản lý tài sản kỹ thuật số của họ chỉ với một ví duy nhất. Đối với doanh nghiệp, công nghệ này mang đến khả năng xử lý công việc hiệu quả trong thời gian thực trên nhiều blockchain khác nhau, đồng thời giảm thiểu chi phí.

Kết luận

Qua bài viết Cross-chain là gì, ta thấy rằng công nghệ cầu nối cross-chain vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện và phát triển. Mục tiêu của chúng là kết nối các blockchain độc lập, tạo nên một hệ sinh thái mạnh mẽ, linh hoạt và có khả năng mở rộng. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích tiềm năng, các cầu nối cross-chain vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức về kỹ thuật và an ninh mạng.

Lưu ý: Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không phải là lời khuyên đầu tư, mọi quyết định giao dịch của bạn nên được cân nhắc kỹ lưỡng và có thể tham khảo ý kiến của chuyên gia khi cần thiết. Chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm cho bất cứ quyết định đầu tư nào của bạn!