Trong thế giới tiền mã hóa đầy biến động, “bear market” là cụm từ quen thuộc, ám chỉ giai đoạn thị trường chìm trong sắc đỏ với đà giảm giá mạnh và kéo dài. Niềm tin của nhà đầu tư lung lay, dẫn đến làn sóng bán tháo ồ ạt, đẩy giá trị các đồng tiền ảo xuống dốc không phanh. Vậy chính xác thì bear market là gì và nó tác động thế nào đến thị trường tiền điện tử? Hãy cùng Futures Bitcoin tìm hiểu nhé.
Bear Market là gì?
Bear market (thị trường gấu) là khi giá cả lao dốc không phanh, giảm hơn 20% và kéo dài. Giống như gấu vung vuốt xuống, thị trường cũng đi xuống mạnh mẽ. “Bear market” không chỉ ở chứng khoán mà còn ở hàng hóa, tiền tệ…
Khi “gấu” gầm vang, nhà đầu tư lo lắng bán tháo, nhuộm đỏ thị trường. Ngược lại, “bull market” (thị trường bò) là lúc giá tăng vùn vụt như bò húc sừng lên cao. Đây là thời điểm vàng cho đầu tư, mọi thứ đều xanh tươi.
Nguyên nhân gây ra bear market là gì?
Nhiều yếu tố có thể khiến thị trường rơi vào vòng xoáy “thị trường gấu”, nhưng nhìn chung thì giá Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác thường chịu tác động bởi:
- “Cá mập” thao túng: Những “ông lớn” này bán ra lượng lớn tiền ảo, tạo áp lực bán mạnh, khiến giá giảm sâu.
- Chính phủ can thiệp: Các chính sách kinh tế như thay đổi thuế, lãi suất… cũng có thể châm ngòi cho “bear market”.
- Niềm tin nhà đầu tư lung lay: Khi nhà đầu tư ồ ạt bán tháo, giá tiền điện tử sẽ lao dốc không phanh.
- Các yếu tố khác: Kinh tế suy thoái, bong bóng thị trường vỡ, đại dịch, chiến tranh, bất ổn chính trị… đều góp phần tạo nên thị trường gấu.
Bear market dài hạn có thể kéo dài hàng thập kỷ, với lợi nhuận èo uột. Ngược lại, bear market theo chu kỳ thường chỉ diễn ra trong vài tuần hoặc vài tháng.
Lịch sử diễn ra thị trường gấu trong thị trường crypto
Lịch sử thị trường tiền mã hóa ghi nhận những cú “lao dốc” mạnh mẽ của Bitcoin, điển hình là trong các năm 2014, 2018 và 2022:
- Năm 2014: Giá Bitcoin “bốc hơi” nhanh chóng từ 1.100 USD xuống còn 200 USD chỉ trong 6 tháng do lo ngại về quy định và sự sụp đổ của sàn giao dịch Mt. Gox.
- Năm 2018: Bitcoin mở đầu năm với mức giá ấn tượng, nhưng nhanh chóng “rơi tự do” gần 50% trong quý đầu tiên. Chính phủ Trung Quốc siết chặt hoạt động khai thác Bitcoin khiến giá chao đảo trong khoảng 6.000 – 8.000 USD trước khi chạm đáy 3.250 USD vào tháng 12, khép lại năm với mức giảm 73%.
- Năm 2022: Thị trường tiền mã hóa chìm trong “biển máu” với sự sụt giảm nghiêm trọng của Bitcoin do tác động của nhiều yếu tố kinh tế và chính trị. Lãi suất tăng, lạm phát leo thang, chiến tranh Ukraine, cùng sự sụp đổ của TerraUSD (UST) đã gieo rắc nỗi hoang mang trên thị trường. Bitcoin mất giá từ 69.000 USD xuống còn 17.000 USD chỉ trong 8 tháng. Các quy định thắt chặt và làn sóng rút vốn khỏi tài sản rủi ro càng làm trầm trọng thêm tình hình. Vụ sụp đổ của Terra gây ra hiệu ứng domino, kéo theo hàng loạt công ty như Celsius, Voyager và Three Arrows Capital phá sản.
Tesla và các công ty khai thác như Core Scientific và Argo Blockchain cũng bán tháo Bitcoin, góp phần đẩy giá xuống thấp. Chưa dừng lại ở đó, sự sụp đổ của FTX và những tin đồn về Grayscale khiến Bitcoin “rớt thảm” xuống mức 15.477 USD vào cuối năm 2022.
4 giai đoạn của bear market
Bear market thường trải qua 4 giai đoạn với những đặc điểm riêng biệt:
- Giai đoạn khởi đầu: Thị trường vẫn còn “nóng” với giá cao và tâm lý lạc quan ngự trị. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư nhạy bén bắt đầu chốt lời, rút vốn, báo hiệu sự suy giảm sắp tới.
- Giai đoạn “lao dốc”: Giá tiền điện tử giảm mạnh, kéo theo khối lượng giao dịch và lợi nhuận sụt giảm. Bi quan bao trùm thị trường, nhà đầu tư hoang mang.
- Giai đoạn “hồi kỹ thuật”: Các nhà đầu cơ “lướt sóng” nhanh chóng nắm bắt cơ hội, tạo ra những đợt tăng giá ngắn hạn. Giai đoạn này thường không kéo dài và khá “lừa lọc”.
- Giai đoạn kết thúc: Đà giảm chậm lại, những tín hiệu tích cực dần xuất hiện, thu hút nhà đầu tư quay trở lại. Niềm tin được khôi phục, thị trường dần chuyển sang “bull market”.
Có nên mua trong thị trường gấu không?
Thị trường tiền mã hóa, đặc biệt là trong giai đoạn “bear market” sẽ luôn ẩn chứa nhiều bất ngờ. Không ai có thể dự đoán chính xác khi nào “gấu” sẽ xuất hiện, bởi “cá mập” luôn rình rập để thao túng thị trường.
Câu nói đùa “đáy hôm nay là đỉnh của ngày mai” trong thời điểm Bitcoin lao dốc từ 20.000 USD xuống 3.000 USD đã phản ánh phần nào sự khó lường của thị trường. Đầu tư lúc này giống như đi trên dây, rủi ro luôn chực chờ.
Tuy nhiên, “bear market” cũng là cơ hội vàng để mua vào với giá rẻ, chờ đợi thời điểm “bull market” quay trở lại để bán ra thu lời. Nhưng dù mua hay bán thì nhà đầu tư cần giữ vững tâm lý, tỉnh táo phán đoán, tránh để cảm xúc chi phối.
Có nên bán trong bear market không?
Không phải nhà đầu tư nào cũng phù hợp với chiến lược mua và giữ (buy and hold). Nếu bạn là người dễ bị tác động bởi cảm xúc khi thị trường biến động hoặc có nhu cầu sử dụng tiền mặt trong ngắn hạn, thì việc mua và giữ có thể không phải là lựa chọn tối ưu.
Thay vì bán tháo trong cơn hoảng loạn, hãy xem xét các lựa chọn khác như:
- Cân bằng lại danh mục đầu tư: Điều chỉnh tỷ trọng các loại tài sản để đảm bảo danh mục vẫn phù hợp với mục tiêu đầu tư và khẩu vị rủi ro của bạn.
- Mua thêm tài sản: Tận dụng cơ hội thị trường giảm giá để mua thêm tài sản với giá rẻ hơn.
- Đầu tư định kỳ: Tiếp tục đầu tư đều đặn theo kế hoạch ban đầu, bất kể thị trường tăng hay giảm.
Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng đầu tư là một hành trình dài hạn. Đừng để những biến động ngắn hạn của thị trường làm ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của bạn. Hãy kiên nhẫn, kỷ luật và tin tưởng vào chiến lược đầu tư của mình.
Nhà đầu tư nên làm gì trong bear market?
Thị trường giá xuống (bear market) thường gây ra tâm lý hoang mang và lo sợ cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm để xem xét lại chiến lược và đưa ra những quyết định sáng suốt nhằm bảo vệ và phát triển danh mục đầu tư. Dưới đây là một số chiến lược phổ biến:
1. Ưu tiên Bảo toàn Vốn
Trong giai đoạn thị trường ảm đạm, việc bảo toàn vốn là ưu tiên hàng đầu. Thay vì mạo hiểm tìm kiếm lợi nhuận, nhà đầu tư nên tập trung vào việc giảm thiểu tổn thất. Các tài sản trú ẩn an toàn như trái phiếu chính phủ, vàng, hoặc cổ phiếu của các công ty phòng thủ thường được ưa chuộng do tính ổn định trong thời kỳ suy thoái.
2. Phòng ngừa Rủi ro
Để hạn chế tối đa thiệt hại cho danh mục đầu tư, việc áp dụng các chiến lược phòng ngừa rủi ro là điều cần thiết. Các công cụ phái sinh như hợp đồng quyền chọn hoặc quỹ ETF nghịch đảo có thể giúp nhà đầu tư bù đắp một phần hoặc toàn bộ khoản lỗ khi thị trường đi xuống.
3. Trung bình Giá
Chiến lược trung bình giá (DCA), hay còn gọi là “mua bình quân giá”, khuyến khích nhà đầu tư mua thêm tài sản khi giá giảm. Điều này giúp giảm giá vốn trung bình của danh mục đầu tư, từ đó tăng khả năng sinh lời khi thị trường phục hồi. Tuy nhiên, chiến lược này đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng và khả năng đánh giá thị trường chính xác để tránh “bắt đáy” sai thời điểm.
4. Phân tích Cơ bản
Thị trường bear market thường tạo ra những cơ hội đầu tư hấp dẫn khi giá của nhiều tài sản bị định giá thấp hơn giá trị thực của chúng. Phân tích cơ bản đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình hình tài chính, tiềm năng tăng trưởng và khả năng sinh lời của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư nhận diện những cơ hội tiềm năng mà thị trường đang bỏ qua.
5. Bán khống (Short Selling)
Bán khống là chiến lược dành cho những nhà đầu tư giàu kinh nghiệm và có khả năng chấp nhận rủi ro cao. Chiến lược này cho phép nhà đầu tư kiếm lời từ sự sụt giảm của thị trường bằng cách vay và bán tài sản với kỳ vọng giá sẽ tiếp tục giảm. Tuy nhiên, bán khống tiềm ẩn rủi ro thua lỗ lớn nếu giá tài sản tăng ngược trở lại.
Ví dụ về Bán khống:
Giả sử một nhà đầu tư bán khống 100 đơn vị Bitcoin với giá 90 USD/đơn vị. Nếu giá Bitcoin giảm xuống 83 USD/đơn vị, nhà đầu tư sẽ mua lại 100 đơn vị này để trả lại cho người cho vay và thu về lợi nhuận 7 USD/đơn vị, tương đương 700 USD. Tuy nhiên, nếu giá Bitcoin tăng lên thì nhà đầu tư sẽ phải mua lại với giá cao hơn, dẫn đến thua lỗ.
